Austria i wino

Austria – nie tylko zimą. Pojedźmy na wino!

Turyści, którzy odwiedzają Austrię jedynie zimą i jedynie jej zachodnią część wiele tracą. Austria z pewnością ma do zaoferowania znacznie więcej niż tylko narciarskie trasy. Przykładem niech będzie wino. Austriackie białe wina są bez wątpienia jednymi z najlepszych na świecie, a mamy je tuż pod nosem. Wcale nie trzeba wsiadać w samolot, by w kilka godzin dotrzeć do jednych z najbardziej urokliwych i autentycznych regionów winiarskich na świecie i poczuć legendarną gościnność ich mieszkańców. Nawet ci, którym bliższy jest klimat wielkiego miasta, mogą uprawiać w Austrii enoturystykę, jako że w samych granicach Wiednia uprawia się 580 ha winnic, a więc tyle, co w całej Polsce.

Poniżej zebraliśmy dla Państwa garść informacji o austriackim winiarstwie, które – mamy nadzieję, zachęcą Państwa do poznania bliżej tych fantastycznych win, które przez wiele stuleci powstały w tak nieodległych krainach.

Klimat:

W kontekście winiarskim Austria należy do krajów chłodnego klimatu kontynentalnego. Istnieje jednak szereg czynników wpływających na klimat, a w konsekwencji różne style win i odmiany winorośli. Winnice wysunięte najbardziej na północ w regionie Weinviertel znajdują się pod wpływem chłodnych północnych wiatrów, podczas gdy cieplejsze winnice w Styrii mają większy wpływ adriatycki. Winnice w Burgenlandzie, przy granicy z Węgrami mają cieplejszy klimat panoński, podczas gdy winnice nad Dunajem pozostają pod wpływem chłodniejszych podmuchów alpejskich.

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA NAJWAŻNIEJSZYCH REGIONÓW WINIARSKICH

 Niederösterreich (Dolna Austria) / 27.000 ha

To zdecydowanie największy i najchłodniejszy region uprawy w Austrii. Znany przede wszystkim ze swoich białych win, które stanowią 2/3 upraw. Połowę wszystkich zajmuje grüner veltliner. Jest to zagłębie najwybitniejszych win austriackich. Obszar dzieli się na 3 podregiony:

• Weinviertel na północy ze swoimi romantycznymi, ciągnącymi się kilometrami piwnicami
• regiony naddunajskie, na zachód od Wiednia, które obejmują Wachau, Kremstal, Kamptal i Wagram
• cieplejsze regiony równiny panońskiej z wpływami kultury rzymskiej

Burgenland / 12.000 ha

Znajduje się przy granicy z Węgrami. Jest to jeden z najbardziej płaskich i najcieplejszych regionów w Austrii, gdzie ciepłe powietrze z niziny panońskiej łagodzi klimat sprzyjając produkcji win czerwonych. 55% upraw stanowią tam ciemne odmiany winorośli – przede wszystkim blaufränkisch i zweigelt. Style win czerwonych wahają się od łatwych do picia i owocowych, do pełnych, ciężkich i intensywnych. Grüner veltliner i welschriesling przeważają wśród białych odmian winogron. Welschriesling gra główną rolę w produkcji sławnych (np. Ruster Ausbruch) win botrytyzowanych znad jeziora Neusiedlersee.

Steiermark (Styria) / 5.000 ha

Region ten, który w Polsce znany jest pod nazwą Styria, znajduje się na południowo-wschodnim krańcu kraju i podzielony jest między Austrię i Słowenię. Słynie przede wszystkim ze stromych, tarasowych winnic, zapierających dech w piersiach widoków oraz z uprawy sauvignon blanc. Występuje tam znaczne zróżnicowanie terroir, a co za tym idzie – duża różnorodność stylistyczna. Dzieli się na 3 podregiony: Vulkanland Steiermark DAC, Südsteiermark DAC i Weststeiermark DAC.

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA NAJWAŻNIEJSZYCH ODMIAN

Grüner Veltliner:

Wizytówka austriackiego winiarstwa. Stanowi 30% powierzchni wszystkich winnic. W przeciwieństwie do rieslinga lepiej udaje się na glebach, które mają większą zdolność retencji wody. Owoce o grubej skórce, która zawiera specyficzne substancje wpływające na smak i styl. Wina produkowane z grünera mają wyraźną kwasowość i są zwykle niebeczkowane. Jakość zawsze jest przynajmniej akceptowalna, a najczęściej dobra, bardzo dobra i wybitna.

Zweigelt:

Najchętniej uprawiana ciemna odmiana winogron. Stanowi 14% całego areału uprawy w Austrii. Jest krzyżówką sankt laurent i blaufränkisch wyprowadzoną przez Fritza Zweigelta. Dojrzewa wcześniej niż sankt laurent i jest dość plenna. Pracę z tą odmianą ułatwia jej odporność na mróz i pleśń. W nosie dominują zazwyczaj czerwone owoce, a zwłaszcza wiśnia. Style wahają się od łatwych do picia i owocowych, aż do pełnych i starzonych, które przez lata mogą dojrzewać w butelce.

Welschriesling:

Niespokrewniona z Rieslingiem, druga najczęściej uprawiana biała odmiana w Austrii. Zazwyczaj daje wina o wyraźnej kwasowości i dość neutralnym profilu aromatycznym. Występuje głównie w Styrii jako świeże, lekkie, niebeczkowane, wytrawne wino. Dziś niejako w odwrocie. Dzięki cienkiej skórce bywa podatna na szlachetną pleśń i dlatego używana jest do produkcji win słodkich oznaczanych jako Beerenauslese lub Trockenbeerenauslese (TBA). Welschriesling nadaje się również do produkcji Sektu.

Blaufränkisch:

Jest to druga najczęściej uprawiana ciemna odmiana winogron, z której powstają najbardziej taniczne wina w Austrii. Dojrzewa dość późno i dlatego potrzebuje cieplejszego klimatu, więc na ogół występuje tylko w Burgenlandzie. Gruba skórka winogron oznacza, że ​​nie jest tak podatna na pleśń, co jest szczególnie istotne w wilgotnym klimacie wokół jeziora Neusiedlersee. Wśród win można znaleźć proste i owocowe, z niewielką ilością lub bez użycia dębu, jak również te bardzo dobre i wybitne, pełne wina.

Riesling:

Stanowi tylko nieco ponad 4% wszystkich nasadzeń w Austrii, a mimo to jest jedną z najbardziej cenionych odmian. Występuje głównie w regionie naddunajskim, gdzie zajmuje drugie miejsce pod względem wielkości upraw. Wina z rieslinga są prawie zawsze wytrawne i mają niezwykły potencjał starzenia nawet przez 20 lat. Stają się wówczas orzechowe, miodowe i zyskują nuty benzyny. Austriackie rieslingi to z pewnością jedne z najlepszych rieslingów na świecie.

Austriackie wino w liczbach:

Powierzchnia upraw: 45.000 ha

Produkcja: 250 mln litrów

Konsumpcja: 250 mln litrów (28 litrów per capita rocznie)

Import: 50 – 70 mln litrów

Export: 50 – 70 mln litrów

Liczba plantatorów: 14.000

Średnia powierzchnia winnicy: 3,2 ha

Liczba odmian dopuszczonych do produkcji win jakościowych: 40 (26 białych + 14 czerwonych)

Przydatne pojęcia dla dociekliwych:

Heuriger – miejsce o niepowtarzalnym klimacie, w którym można poczuć osławioną austriacką gościnność. Nazwa nawiązuje do młodego wina i pochodzi od wyrazu „heurig”, które znaczy „tegoroczny”. Przez kilka miesięcy w roku winiarze otwierają swoje podwoje, serwując lokalne wino i proste dania, wędliny, sery i obowiązkowo tarty chrzan. Często na otwartym powietrzu.

Sturm – austriackie określenie na częściowo sfermentowane wino, którego można kosztować przez kilka tygodni w sezonie z pierwszych zebranych owoców. Słodki, mętny, orzeźwiający i pyszny napój, który przyciąga wielu sympatyków beztroskiej biesiady. Jego zawartość alkoholu to zwykle 3-8%. Występuje zarówno w wersji białej, jak i czerwonej.

Rotundon – związek chemiczny odpowiedzialny za charakterystyczny aromat pieprzu grüner veltlinera. Jest to sekswiterpen – składnik olejków eterycznych i żywicy. Znajduje się on w skórkach winogron i jest wyczuwalny zwłaszcza w pełniejszych winach, które przed fermentacją miały nieco dłuższy kontakt ze skórkami.

Afera glikolowa – czarna karta w historii austriackiego winiarstwa i paradoksalnie przyczyna ogromnego nacisku na jakość w późniejszych latach. Był to skandal, który wybuchł w 1985 roku po odkryciu obecności glikolu; silnie toksycznej substancji; w winach, które trafiły na niemiecki rynek. Miała to być tania i niewykrywalna metoda na poprawę jakości win wobec kiepskich roczników poprzedzających rok 1985. Zutylizowano wówczas ok. 27 mln litrów wina.

Wiener Gemischter Satz – niemuzyczna klasyka wiedeńska, oznaczająca mieszanie gron już na winnicy, w której różne odmiany winorośli są sadzone razem, a następnie razem zbierane i razem przerabiane na wino. W 2013 r. Wiener Gemischter Satz uzyskał status DAC i obecnie reprezentuje region winiarski Wiedeń jako najbardziej typowe wino regionalne.